Shkruan: N. Stevanoviq

Bujanoc, 22. dhjetor 2022. Organizatat joqeveritare nga Serbia dhe Kosova kanë kërkuar deeskalimin e krizës në Kosovë dhe zgjidhjen e çështjeve urgjente me të cilat përballen qytetarët në jetën e tyre të përditshme.
Po e transmetojmë në tërësi deklaratën e përbashkët:
Pas një tubimi në Graçanicë, një grup prej organizatave të shoqërisë civile nga Kosova dhe Serbia e kanë miratuar një deklaratë të përbashkët duke bërë thirrje për zëra të rinj konstruktivë.Në deklaratë bëhet thirrje që të shikohet nga e ardhmja, duke mbajtur një sy të mprehtë në të kaluarën, zëra që kërkojnë partneritete dhe koalicione përtej vijave të kuqe që supozohet t’i definojë ato dhe zëra që ngrihen publikisht kundër retorikës përçarëse dhe poshtëruese.
Cikli i vazhdueshëm i përshkallëzimit dhe de-eskalimit në marrëdhëniet midis Kosovës dhe Serbisë paraqet dështim të imagjinatës politike.
Energjia që shpenzohet në përballje me krizën e fundit shpërqendron nga tërësia e çështjeve urgjente që ndikojnë drejtpërdrejt në jetën e përditshme të qytetarëve në Serbi dhe Kosovë.
Tashmë ka një tendencë që njerëzit të largohen nga Serbia dhe Kosova dhe pjesët e tjera të Ballkanit Perëndimor, veçanërisht të rinjtë. Ndërsa ngrihen barrikada të reja, mbushen çanta të reja. Shumë pak ka të ngjarë të kthehen. E ardhmja e vendeve tona do të jetohet diku tjetër.
Shumë grupe që konsiderohen jashtë spektrit të dialogut ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës janë injoruar thelbësisht. Komuniteti rom, për shembull, është i margjinalizuar si në Serbi ashtu edhe në Kosovë.
Me dhunën që ka të ngjarë të jetë më e theksuar sesa ka qenë për një dekadë, është koha që të dëgjohen zëra të rinj konstruktivë – zëra që shikojnë nga e ardhmja duke njohur të kaluarën; zëra që kërkojnë me vendosmëri partneritete dhe koalicione përtej vijave të kuqe që duhet të na përcaktojnë; zëra që ngrihen publikisht kundër retorikës degraduese dhe përçarëse.
Ne, të nënshkruarit, marrim përsipër të mbajmë kanale komunikimi që zvogëlojnë mundësitë për keqkuptim dhe dezinformim. Shumë shpesh ne kemi folur pa e kuptuar njëri-tjetrin, duke këmbëngulur në rëndësinë e një mendimi, ndërkohë duke e nënvlerësuar apo injoruar plotësisht ekzistencën e një mendimi tjetër.
Ne mendojmë se i kuptojmë detajet e problemit, por nuk marrim parasysh se si kuptohet apo shihet nga komunitetet e tjera. Të gjithë duhet të jemi të përkushtuar të dëgjojmë me veshë të hapur dhe mendje të hapur.
Vetëm kur të fillojmë të ndajmë perspektivat dhe perceptimet e komuniteteve tona, mund të ecim drejt një rruge të përbashkët drejt së ardhmes. Shumë nga problemet me të cilat përballen komunitetet tona janë pothuajse identike, por ne rrallë e njohim këtë fakt.
Nëse ndonjëherë ka qenë koha për solidaritet në dekadën e fundit, ajo është pikërisht tani. Lufta në Ukrainë është një kujtesë e dhimbshme e realitetit të errët të luftës, edhe pse trashëgimia jonë mbetet e arritshme.
Paqja kërkon jo vetëm fjalë, por imazhe dhe marrëdhënie që mishërojnë përbashkësinë. Ne kundërshtojmë të gjitha projeksionet e pajustifikuara të forcës dhe të gjitha narrativat e urrejtjes dhe ndarjes.
E ardhmja e Kosovës dhe e Serbisë janë të ndërthurura në mënyrë të pashmangshme dhe marrëveshja për normalizimin e marrëdhënieve përfaqëson një hap të parë vendimtar në ndërtimin e një të nesërme më të mirë. Megjithatë, ky është vetëm hapi i parë.

Nënshkruesit:
1. AKTIV
2. Advocacy Center for Democratic Culture (ACDC)
3. The Balkan Forum
4. Belgrade Centre for Security Policy (BCSP)
5. Community Building Mitrovica (CBM)
6. Center for Peace and Tolerance (CPT)
7. Civic Initiatives, Serbi
8. Centre for Interdisciplinary Studies of the Balkans, Beograd
9. European Fund for the Balkans
10. Forum for Development and Multiethnic Collaboration (FDMC)
11. Foundation BFPE for a Responsible Society (BFPE)
12. Gorazdevac Media Group
13. Institute for Territorial Economic Development – InTER
14. Jelena Loncar, Akademike nga Universiteti i Beogradit
15. Local Peace, Leposaviq
16. Lawyers’ Committee for Human Rights (YUCOM)
17. Milan Antonijević, Avokat, Serbi
18. New Perspektiva
19. New Social Initiative (NSI)
20. NGO Integra
21. NGO Be Active 16, Preshevë
22. NGO Livrit, Preshevë
23. Peer Educators Network (PEN)
24. Rahim Salihi, aktivist i shoqërisë civile, Bujanoc
25. Radio Peja
26. Radio Astra, Prizren
27. RTV KIM
28. TV Prizreni, Prizren
29. Voice of Roma, Ashkali and Egyptians in Kosovo (VoRAE)
30. Youth Initiative for Human Rights – Kosovë
31. Youth Initiative for Human Rights – Serbi
32. Valon Arifi, aktivist i shoqërisë civile, Bujanoc
33. Vjollca Krasniqi, Akademike nga Universiteti i Prishtinës
34. Qendra për Demokraci dhe Edukim – Lugina
35. Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë (QKSS)