Bujanoc, 6. nëntor 2024. – Me shpalljen e fitores, ende jozyrtare, të Donald Tramp në zgjedhjet presidenciale në SHBA, Marrëveshja e Uashingtonit përditësohet në mënyrë të pashmangshme. Kujtojmë se Tramp tashmë ka shpallur fitoren e tij, ndërsa mediat raportojnë se presidenti Vuçiq tashmë e ka uruar atë. Kujtojmë se më 4 shtator 2020, në Shtëpinë e Bardhë, në prani të presidentit të atëhershëm amerikan, Donald Tramp, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq dhe kryeministri i atëhershëm i Kosovës, Avdullah Hoti, nënshkruan Marrëveshjen e Uashingtonit e cila më pas u pa si një shans i ri për të ndërtuar paqe të qëndrueshme dhe stabilitet afatgjatë, jo vetëm kur bëhet fjalë për marrëdhëniet ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, por edhe në kontekstin e të gjithë rajonit të Ballkanit Perëndimor. Për qytetarët e Bujanocit është veçanërisht interesante pjesa nga margjinat e marrëveshjes për ndërtimin e autostradës Bujanoc-Shtërpcë, por mbi të gjitha ajo për njohjen e diplomave universitare nga Kosova, e cila ende është një nga kërkesat kryesore të Shqiptarët, kur është fjala për integrimin e tyre.
Epo, le të kujtojmë dispozitat kryesore të Marrëveshjes.
Me marrëveshjen e Uashingtonit, Kosova u pajtua që të respektojë një moratorium njëvjeçar të fushatës për anëtarësim në organizatat ndërkombëtare dhe Serbia pranoi të ndalojë lobimin për tërheqjen e njohjes së pavarësisë së Kosovës. Moratoriumi u vazhdua edhe pas afatit nga marrëveshja, deri në pranverën e vitit të kaluar kur Prishtina aplikoi për në Këshillin e Evropës.
Po ashtu është planifikuar që nga të dyja palët të zbatohet marrëveshja për autostradën Beograd-Prishtinë, e nënshkruar më 14 shkurt 2020, si dhe marrëveshja për hekurudhat. Përveç kësaj, të dyja palët janë zotuar t’i përkushtohen një studimi fizibiliteti mbi mundësitë e lidhjes së infrastrukturës hekurudhore Beograd-Prishtinë me portin në Adriatik.
Në Marrëveshjen e Uashingtonit thuhej se Kosova dhe Serbia do të bashkëpunojnë me Korporatën Amerikane për Financimin e Zhvillimit Ndërkombëtar dhe në memorandume mirëkuptimi për funksionalizimin e “Autostradës së Paqes”, hekurudhës Prishtinë-Merdare dhe hekurudhës Nish-Prishtinë.
Marrëveshja parashikonte anëtarësimin e Kosovës në “mini Schengen”, i cili u iniciua nga Serbia, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut, më vonë “Ballkani i Hapur”, por kjo nuk ndodhi.
Të dyja palët ranë dakord të bashkëpunojnë me Departamentin e Energjisë të SHBA-së dhe entitete të tjera të qeverisë amerikane për një studim fizibiliteti për shfrytëzimin e përbashkët të liqenit të Ujmanit (Gazivodës), i cili është ende një çështje mosmarrëveshjeje mes Beogradit dhe Prishtinës.
Marrëveshja përfshinte detyrimin për të mbrojtur dhe promovuar lirinë fetare, duke përfshirë rivendosjen e komunikimit ndërfetar, mbrojtjen e objekteve fetare dhe zbatimin e vendimeve gjyqësore në lidhje me KPS-në, si dhe vazhdimin e kthimit të pronës së trashëguar, të cilën Prishtina ende nuk është duke e respektuar.
Ata u zotuan gjithashtu të përshpejtojnë përpjekjet për gjetjen dhe identifikimin e eshtrave të personave të zhdukur dhe të angazhohen për identifikimin dhe zbatimin e zgjidhjeve afatgjata dhe të qëndrueshme për refugjatët dhe personat e zhvendosur brenda vendit. Në një raund të dialogut të nivelit të lartë në Bruksel, në maj të këtij viti, u miratua Deklarata për të Zhdukurit, por të dyja palët ende akuzohen se nuk e zbatojnë atë.
Në marrëveshje, Kosova pranoi të hapte një ambasadë në Jerusalem, dhe në këmbim që Izraeli të njohë pavarësinë e Kosovës.