Zgrada je bila dvospratna. Nalazila se kraj glavne ulice, prekoputa današnje opštinske zgrade. Predpostavljam da je izgrađena 1907. godine, a možda i ranije. Do 1912. godine u toj zgradi se izvodila nastava na turskom jeziku. Posle 1912. godina ovaj objekat je služio kao Osnovna škola na srpskom jeziku i škola učenika u privredi-ŠUP. Stari Bujanovčani ovu zgradu pamte kao najveću zgradu u bujanovačkoj čaršiji iz perioda Osmanlija
Piše: Džahid Ramadani
Osmanlije su pridavale izuzetan značaj obrazovanju. Čitav XIX vek protekkao je u duhu reformi. Objavom Tanzimata od 03.11.1839. godine, koji je imao za cilj reorganizaciju imperije u svim sverama života: politici, ekonomiji, ideologiji… glavni cilj reforme bio je usmeren na koremite promene u obrazovanju.
U ovoj eri, koju su evropljani nazvali “Era of modern reform”, veliki reformator Midhat-paša niški valija (1861-1864) je govorio: ”Škola ide ispred džamije”. Sultan Abdulmedžid, nastavljajući započete reforme svoga oca, godine 1845. i 1847. produbljuje reforme donoseći odluke da osnovna škola “sibiyan mektebi” bude u četvorogodišnjem trajanju i da bez odgovarajućih diploma ne može niko da obavlja učiteljski poziv.
Stari Bujanovčani ovu zgradu pamte kao najveću zgradu u bujanovačkoj čaršiji iz perioda Osmanlija
Da bi obrazovni sistem uredio i učinio kavalitetnijim, preduzeo je ozbiljne korake. Godine 1869. objavljena je “Maarif-I Umumiy Nizamnamesi” – Uredba s opštim aktima Ministarstva prosvete. Tom Uredbom, škole su prešle u nadležnost države. Njome je regulisano da se u svakom selu, mahali, ima otvoriti jedna osnovna škola. U kasabama koje imaju 500 kuća – srednje škole – Ruždije (Rüştize), u gradovima sa 1.000 kuća Idadije.
Poznata je bila Skopska idadija. U centrima vilajeta po uredbi i aktima trebalo otvoriti obrazovne institucije za školovanje superiornih kadrova, nalik na univerzitetske. Te obrazovne ustanove zvale su se Darülmuallim, vrsta Učiteljskog fakulteta. U početku u ovoj ustanovi su se obrazovali kadrovi za osnovne i srednje škole, a kasnije i za moderne osnovne škole Iptidaije i Idadije. Sudeći po kriterijima uredbe za otvaranje srednje škole po kasabama, Bujanovac je u vreme otvaranja pomenute škole imao 500 kuća i stekao uslov za otvaranje Ruždije.
Najveličansvenija zgrada Bujanovca, izgrađena od tvrdog materijala, која је ulepšavala bujanovačku čaršiju bila je turska škola- Ruždije. Jovan Hadživasiljević je naziva ”Produžena Ruždija“ .
Pojmom mektebi rušdije Abdulah Škarić, podrazumeva prvi stepen (faza) srednje škole. Međutim, pojmom produžena ruždija podrazumeva se potpuna srednja škola, “škola za odraslu punodobnu djecu“.
Otvaranje ove škole ima istorijski značaj za obrazovanja u Bujanovacu i okolini. U njoj su se obrazovali učenici bez obzira na nacionalnu i versku pripadnost, a mnogi od njih nastavljali su školovanje u većim gradovima
Zgrada je bila dvospratna. Nalazila se kraj glavne ulice, prekoputa današnje opštinske zgrade. Predpostavljam da je izgrađena 1907. godine, a možda i ranije. Do 1912. godine u toj zgradi se izvodila nastava na turskom jeziku. Posle 1912. godina ovaj objekat je služio kao Osnovna škola na srpskom jeziku i škola učenika u privredi-ŠUP. Stari Bujanovčani ovu zgradu pamte kao najveću zgradu u bujanovačkoj čaršiji iz perioda Osmanlija. U ovoj zgradi sam i ja učio kao učenik II i V razreda osnovne škole. Srušena je 1976. godine i na tom mestu je izgrađena desetospratnica, najvišlja zgrada u Bujanovcu.
Otvaranje ove škole ima istorijski značaj za obrazovanja u Bujanovacu i okolini. U njoj su se obrazovali učenici bez obzira na nacionalnu i versku pripadnost, a mnogi od njih nastavljali su školovanje u većim gradovima.
(U sledećem nastavku: ZGRADA HUĆUMETA-UPRAVNA ZGRADA)
BELEŠKA O AUTORU: Džahid Ramadani, pesnik, publicist, prevodilac ,dugo se bavi pisanjem na srpskom ,albanskom i turskom jeziku. Maja ove godine je objavio zbirku pesama na albanskm jeziku BUJANOCI KRENARIA IME-BUJANOVAC,MOJ PONOS. U svojim pesmama i proznim tekstovima sa puno ljubavi i topline opisuje Bujanovac, njegove ljude i događaje. Iz njegovog bogatog opusa čitaćete u nastavcima o BUJANOVAČKOJ ČARŠIJI, znamenitim objektima u kojima se odvijao život ovog grada: Stara opština, Turska Škola, Srpska škola (sačuvana), Lekovitoj moći Bujanovačke-Karaman banje. O čuvenom Bilač hanu, o Škodrinoj kući u Starcu, o Albanskom ustanku u Vranjskom pašaluku… O najpoznatijim bujanovačkim trgovcima i zanatlijama koji su bili oličenje ovoga grada: Nikoli Laziću, Božinu Popoviću-Žiki Karči, Dimi Dodiću Baronu… .Prikupljaju se podaci o Josifu Timiću, Dinetu Timiću, Dajči Ćebapčiji, Mulla Hasanu,Mehmedu Čorovinji, Zejni Šoferu i dr.
Lepo je sto je g-din. Dzahid Ramadani, istrazujuci o Bujanovackoj carsiji prikupio dosta materijala, slikovito sa toplinom zabelezio i prezentovao nama citaocima o ljudima iz tog perioda, znamenitim objektima, druzenjima…Svaka cast za zalaganje i upornost da ovo sta citamo vidi svetlost dana.