Bujanovac, 5. novembar 2022.  Po prvim nezvaničnim rezultatima popisa gradovi na jugu Srbije imaju 40.000 stanovnika manje nego pre 11 godina. U periodu između dva popisa Pirot je izgubio skoro 8.000 stanovnika, Vranje blizu 10.000, Prokuplje oko 7.000, a u Leskovcu je čak 18.000 ljudi manje. Uzroci masovnog pražnjenja juga su višestruki, rekao je za Južne vesti nekadašnji direktor Nacionalne koalicije za decentralizaciju Mladen Jovanović – od starog stanovništva, unutrašnjih i spoljašnjih migracija, do političkog aspekta.

Iako se preliminarni rezultati popisa stanovništva očekuju do kraja novembra, a zvanični na proleće sledeće godine, prvi rezultati lokalnih popisnih komisija su obeshrabrujući i ukazuju na masovno pražnjenje juga Srbije koji je od 2011. godine do sada ostao bez 41.828 građana.

Treba izuzeti Bujanovac i Preševo, u kojima je popisano 35.000 više građana nego na popisu 2002. godine, dok podaci iz 2011. godine nisu merodavni, jer su Albanci taj popis bojkotovali.

Arifi: Popis pokazao da opština Bujanovac raste, hvala šefu OEBS-a

Najviše ljudi u protekloj deceniji izgubio je Leskovac – čak 18.330.

Na osnovu aktuelnog popisa na teritoriji Grada Leskovca živi 125.876 stanovnika, a 2011. godine je živelo 144.206 ljudi. Trenutni broj domaćinstava je 41.119, što je oko 2.500 domaćinstava manje nego pre 10 godina.

Prema rečima načelnika Gradske uprave Dušana Aritonovića, u Vranju je do 30. oktobra popisano 74.274 građana koji žive u 37.214 domaćinstava.

Prema popisu iz 2011. godine, na području grada Vranja živelo je 83.524 stanovnika, odnosno 9.250 ljudi više nego sada.

U Pirotu je do 31. oktobra popisano 50.099 osoba i 30.044 domaćinstva, što je za 7.829 ljudi manje nego pre 11 godina, kada je na toj teritoriji živelo 57.928 građana.

Prokuplje, gde trenutno živi blizu 38.000 stanovnika, izgubilo je 6.419 ljudi u proteklih 11 godina.

Prema popisu iz 2011. godine tamo je živelo 44.419 stanovnika.

Opština Svrljig, u kojoj je sada prema prvim nezvaničnim podacima registrovano 10.900 stanovnika, izgubila je od prethodnog popisa stanovništva 3.349 ljudi.

Staro stanovništvo na jugu Srbije, posebno u ruralnim sredinama, kao i unutrašnje i spoljne migracije su, prema rečima nekadašnjeg direktora NKD-a Mladena Jovanovića, dva procesa koja u kombinaciji uništavaju jugoistok Srbije.

Kako objašnjava, zbog kretanja ljudi od malih ka većim mestima, koje ide na štetu manjih gradova, mi imamo Srbiju unutar Srbije.

Prema njegovim rečima glavni uzroci migracija jesu standard života, nepristupačnost osnovnim civilizacijskim tekovinama, ali i centralizujuće politike koje se u Srbiji vode poslednjih 40 godina.

-Ništa značajno nije urađeno na lokalnim infrastrukturama van užih centara gradova, već možda dobrih 40 godina. Svi zahvati koji su se dešavali bili su obično skoncentrisani na centralne gradske trgove. Ono gde nije bilo gotovo nikakvih pomaka je vodovod, kanalizacija, izvan urbanih centara. Da ne pričamo o školstvu, škole se sve više zatvaraju u manjim mestima i to se radi bez ikakvog proračuna kako će to uticati na lokalno stanovništvo. Skorom centralizacijom zdravstva dodatno je ukinut pristup zdravstvu – sela nemaju ambulante, apoteke. Kada nemate doktora u svom selu, posebno sa starim stanovništvom, koji će mladi čovek ostati tu? Mi nemamo pristup osnovnim civilizacijskim tekovinama u manjim sredinama. Tu nije bilo pomaka, naprotiv situacija je gora jer je došlo do centralizacije – ocenjuje Jovanović.

Na sve to dodaje i javni saobraćaj, koji je, kako kaže, zbog komercijalnog momenta zarade sve značajniji i sve manje se vodi računa o linijama koje imaju mali broj putnika, pa je ljudima sve teže da iz prigradskih naselja i sela dođu do gradova.

-I kada se to spoji – život u selu koje nema ambulantu, doktora, školu, nema prevoz, nema mesaru, nema apoteku, u najboljem slučaju jedan dragstor…posle niza tih prekretnica ljudi odlučuju da napuste to mesto. Čak i sada kada je zagađenje veće u gradskim sredinama povratak na selo nije opcija. Kvalitet kulturnog života i u većim mestima na jugu je nikad niži, verovatno još od perioda između dva svetska rata. A danas svako može kako se može živeti negde i jednostavno u potrazi za tim životom vrlo lako se rešavaju da odu, verovatno prvo u Niš, potom Beograd ili Novi Sad, a onda inostranstvo – dodaje Jovanović.

Kada je reč o masovnom praženjenju teritorija, Jovanović kaže da je važno sagledati i politički aspekt, a da su politike vođene u Srbiji od druge polovine osamdesetih do danas centralizujuće i dodatno koncentrišu političku i ekonomsku moć u Beogradu.

-Cela politička strana već dobrih 40 godina intenzivno radi na beogradizaciji Srbiji i svih resursa i na kraju krajeva najvažnijeg resursa – a to su ljudi – zaključuje Jovanović.

Objašnjava da se na ljude ovde gleda kao na resurs koji treba prodati i da se tretiraju kao neka vrsta robe.

Politike se, kako kaže, donose u korist malog broja ljudi koji imaju novac, a ljudi se gledaju kao sredstvo privlačenja tog novca, dok normalne zemlje svoje građane doživljavaju kao primarni resurs, u čijem interesu se donose odluke i vrlo su oprezne u tome kome daju priliku da razvija svoju privredu.

Popis stanovništva u Srbiji trajao je od 1. do 31. oktobra, a zvanični rezultati će biti poznati na proleće sledeće godine.