Piše: N. Stevanović

Bujanovac, 4. jul 2023.- Narodni poslanik iz Bujanovca Šaip Kamberi podneo je Skupštini Srbije predlog o izmenama i dopunama Zakona o sedištima i područjima sudova i javnih tužilaštava koje bi, kako kaže, doprinele izgradnji ravnopravnosti, uspostavljanju vladavine prava i proporcionalnoj integraciji Albanaca u ovu granu vlasti.

Kamberijev predlog, koji je od 3. jula u skupštinskoj proceduri, predviđa osnivanje Osnovnog suda u Preševu, zatim Osnovno i Više tužilaštvo za sudove u Bujanovcu i Preševu, ali i više sudove za ove dve opštine.

Decentralizacija pravosuđa, odnosno vraćanje sudova i osnivanje tužilaštva u Bujanovcu i Preševu, jedan je od zahteva u Planu od 7 tačaka sa kojim su albanski politički predstavnici sa juga Srbije izašli pred Vladu Srbije i međunarodnu zajednicu 2013. godine. Vlada je dokument usvojila iste godine, ali u pravosuđu do danas nije došlo do promena koje zahtevaju Albanci.   

Osnovni sud u opštini Preševo ugašen je 2010. godine, a u Kamberijevom predlogu zahtev za ponovnim uspostavljenjem nalazi se na prvom mestu.

“Sledeći zahtev je formiranje Osnovnog tužilaštva koje će pokrivati teritoriju Osnovnog suda u Bujanovcu i Preševu. Trenutno ni Preševo ni Bujanovac nemaju tužioce. Tužilaštvo u Bujanovcu podređeno je Osnovnom tužilaštvu u Vranju”, navodi Kamberi.

Osnivanje Višeg suda, nadležnog za osnovne sudove u Bujanovcu i Preševu, treći je zahtev u podnetom predlogu.

“Pored osnovnih institucija pravosuđa, zahtev se odnosi i na izgradnju institucija drugog stepena u sistemu pravosuđa, čime bi se na prvom mestu omogućilo pravično, proporcionalno i ravnopravno učešće Albanaca u pravosuđu”, navodi poslanik iz Bujanovca.

Kamberi traži i osnivanje Višeg tužilaštva, sa nadležnošću za postupanje na teritoriji viših sudova u Preševu i Bujanovcu.

Ove zahteve opravdava, kako kaže Kamberi,  rezultat popisa stanovništva prošle godine, koji dokazuje apsolutnu većinu albanskog stanovništva u etničkoj strukturi u ovim opštinama.

“Međutim, zbog diskriminacije od strane države Albanci su isključeni iz  učešća u svim državnim institucijama, posebno u pravosuđu, što ukazuje na neophodnost izmene i dopune Zakona o sedištima i teritoriji sudova, čime bi se omogućila pravična i ravnopravna zastupljenost većinskog albanskog stanovništva u ovim opštinana u pravosudnom sistemu”, ističe Kamberi.

Po njegovim rečima, demokratske države moraju u potpunosti poštovati vladavinu prava i međunarodne standarde iz sfere zaštite manjina, što podrazumeva i standard efektivnog učešća manjina u institucionalnom životu.

“I pored toga što je potpisnica i ratifikator međunarodnih konvencija, uključujući i Okvirnu konvenciju za zaštitu manjina Saveta Evrope, koja državama nameće efektivno učešće manjina u institucionalnom životu, Republika Srbija, u nedostatku volje političkih elita u Beogradu, stvorila je sistem aparthejda u pravosudnom sistemu u ovim opštinama, kroz koji je učešće Albanaca dovedeno do samo simbolične zastupljenosti”, navodi Kamberi.

Naglašava da je to stvorilo okolnosti u kojima se rad u državnim institucijama smatra isključivim pravom većinskog srpskog stanovništva, a ne ostalih.

Kamberijevu  inicijativu za promenu zakona podržala su tri opoziciona poslanika – Enis Imamović, Selma Kučević i Aleksandar Olenik.