Bujanoc, 18. nëntor 2024. (Foto nga Bujanovaçke – ilustrim) – Në të gjithë botën ka vite që po diskutohet ashpër se ku përfundon saktësisht liria e fjalës dhe ku fillon diskriminimi dhe gjuha e urrejtjes. Në Serbi, megjithatë, nuk është vetëm një diskutim semantik, por edhe një çështje juridike, shkruan NIN.
Edhe pse gjuha serbe është e pasur me terma ofendues që testojnë gjerësinë e lirisë së fjalës, gjykatat vendase janë fokusuar në përdorimin e termit “Šiptari” në fjalimin publik falë një padie të Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve.
Padia është ngritur kundër Aleksandar Vulin, zëvendëskryeministrit të Qeverisë së Serbisë, zyrtar i lartë shtetëror, i cili shpesh dhe me kënaqësi e përdor këtë dhe terma të tjera fyese në fjalimin publik. Konkretisht, padia përfshin dy deklarata të Vulin nga maji 2019, me argumentin se ai ka kryer një formë të rëndë diskriminimi duke përdorur gjuhën e urrejtjes.
Gjykatat u morën me këto deklarata për pesë vjet dhe përfundimisht çështja arriti në Gjykatën e Lartë, e cila i dha fund.
“Të dyja deklaratat e prokurorit, janë në tërësinë dhe në kontekstin në të cilin është përdorur fjala “Šiptari”, nuk bëjnë thirrje për dhunë, urrejtje, diskriminim ndaj pakicës kombëtare shqiptare dhe as nuk përbëjnë gjuhë urrejtjeje. Gjykata ka konstatuar duke refuzuar kërkesën për revizion të aktgjykimit të mëparshëm.
Para kësaj, Gjykata e Lartë në Beograd, e më pas Gjykata e Apelit, kishte vendosur në favor të Aleksandër Vulin.
Në arsyetimin e vendimit, gjykata u nis nga origjina e fjalës “Šiptar”, duke theksuar se ajo është një formë sllave e etnonimit shqiptar “Šćiptar” (Alb. Shqiptar), të cilin shqiptarët e quajnë veten dhe që përkthehet lirshëm “fëmijë i shqiponjës”. Ai term filloi të përdoret gjatë Luftës nacionalçlirimtare në vend të emrit të mëparshëm “Arbanasi” ose “Arnauti”, që kishte për qëllim të theksonte unitetin e popullit shqiptar të Jugosllavisë dhe Shqipërisë. Mirëpo, siç theksojnë në arsyetim, me kalimin e kohës, për shkak të situatës së pafavorshme politike, termi u rajonalizua dhe shërbeu për të dalluar pjesëtarët e kombësisë shqiptare në Jugosllavi nga shqiptarët në Shqipëri dhe të tjerë në mbarë botën, kështu që fitoi një konotacion negativ dhe konsiderohet fyes.
Padinë ndaj Vulinit në emër të Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve e ka bërë ish-kryetari i këtij organi, Ragmi Mustafi. Ai tregon për NIN se nuk pajtohet me argumentet e Gjykatës Supreme, duke theksuar se deklarata e Vulin është nxitje e qëllimshme e urrejtjes dhe tensioneve ndëretnike.
“Në fakt, ky nuk ishte një lapsus apo një incident i izoluar. Është një qasje sistematike, logjika me të cilën qeveria në Serbi sillet ndaj pakicës kombëtare shqiptare. Ata nuk i shohin shqiptarët si qytetarë të barabartë, në fakt nuk i shohin fare si qytetarë të Serbisë, por si armiq të Serbisë”, thotë Mustafa.
Ai tregon se nuk do të heqë dorë nga lufta ligjore, duke shtuar se kjo çështje me shumë mundësi do të zgjidhet në Gjykatën Evropiane për të Drejtat e Njeriut në Strasburg.
Të gjithë tekstin mund ta lexoni në NIN.rs